درباره جایزه سیاه قلم
گالری طراحان آزاد در طی بیش از دو دهه فعالیت مستمر، همواره با رویکردی جست‌وجوگر و آینده‌نگر به دنبال معرفی هنرمندانی بوده که با زبانی تازه و خلاقانه، افق‌هایی نو در هنر ایران گشوده‌اند. در این مسیر، هم مضمون و هم رسانه برای این گالری اهمیت داشته‌اند؛ به‌ویژه در سال‌های اخیر، توجه آن به بازخوانی و بازآفرینی نقاشی ایرانی در بستر هنر معاصر، شکل جدی‌تری به خود گرفته است
در جریان این توجه، طراحان آزاد متوجه گرایشی مشترک در میان گروهی از هنرمندان جوان شد که در آثارشان تلاش می‌کردند میان سنت تصویری ایران—به‌ویژه نقاشی ایرانی از دوران کلاسیک تا عصر ناصری—و پرسش‌های بنیادین هنر معاصر، پلی خلاقانه ایجاد کنند. این هنرمندان در جست‌وجوی نوعی بازتعریف هویت بصری بودند؛ هویتی که در بستر تاریخ، فرهنگ و تجربه زیسته معاصر ایرانی معنا می‌یابد
تیم گالری طراحان آزاد نیز که خود به این دغدغه و نگاه نزدیک بود، با این جریان همراه شد و در چندین نمایشگاه گروهی و پروژه مشارکتی، بستری برای دیده شدن این نگاه فراهم آورد. نقطه اوج این همراهی، حضور این گالری در رویداد «تیرآرت» سال ۱۳۹۸ بود؛ جایی که غرفه‌ی طراحان آزاد به‌طور کامل به نمایش آثار هنرمندانی اختصاص یافت که نگاهی معاصر به نقاشی ایرانی داشتند
تجربه‌ی موفق این نمایشگاه و بازخورد مثبت مخاطبان و هنرمندان، گالری را بر آن داشت تا دامنه‌ی این جریان را گسترده‌تر کند. در نتیجه، ایده‌ی برگزاری جشنواره‌ای مستقل شکل گرفت که هنرمندانی فراتر از حلقه‌ی همکاران ثابت گالری نیز در آن مجال حضور و بیان پیدا کنند. بدین ترتیب، در سال ۱۴۰۱، نخستین دوره‌ی «جشنواره محمد سیاه‌قلم» برگزار شد
هدف این جشنواره، فراهم آوردن فضای گفتگو و نمایش برای هنرمندانی بود که با رویکردهای متنوع به نقاشی ایرانی معاصر می‌پرداختند؛ از آنانی که همچنان به تکنیک‌ها و مضامین سنتی وفادار مانده بودند، تا کسانی که تنها از عناصر تصویری نقاشی ایرانی در قالبی نو بهره می‌گرفتند؛ از هنرمندانی که آثار خود را با فناوری‌های جدید خلق می‌کردند، تا آنان که به شیوه‌ی قدما کار می‌کردند. این تنوع رویکردها و حضور پررنگ نسل جوان، نشان از ظرفیت بالای این جریان در هنر امروز ایران داشت
جشنواره محمد سیاه‌قلم، به‌مثابه بستر گفت‌وگویی باز و مستقل و بدور از رقابتهای تجاری و محیطی امن برای عرضه و نقد آن، در تلاش است تا نقاشی ایرانی را نه فقط در قالب بازگشت به گذشته، بلکه در قالب امکانی برای بازاندیشی و بازآفرینی امروزین مورد توجه قرار دهد. گالری طراحان آزاد امیدوار است این جشنواره در دوره‌های آتی، بیش از پیش به تعمیق این نگاه و گسترش زبان بصری معاصر ایرانی کمک کند—نگاهی که میان گذشته و اکنون، سنت و تجربه معاصر، راهی تازه برای بیان می‌جوید
